İktidara ulaşıldığında etraflarında düşman ve rakipler olacaktır ve muhalifler elbette liderin rejimine
son vermek isteyeceklerdir. Bu yüzden iktidarda kalmak için her an hazırda olmaları gerekir.Liderler ,
rakiplerini mutlak bir biçimde kontrol altında tutup her fırsatta hadlerini bildirmelilerdir çünkü küçük
krizlerde , eğer lider gücünü belli edemezse muhalifler ve halk `` bu adam savunmasız `` algısı
uyandırabilir.Lider rakiplerini bastırmak ve otoritesini korumak için bütün şüpheleri ortadan kaldırır.
Gücünü ortaya koyduktan sonra `` Rejime ve liderlerine ihanet edenlere ne olacağının`` mesajlarını
verir ama ne kadar mesaj verse de lider kendini garanti altına almak için gözetim toplumunu
oluşturur. Gözetim toplumunu ilk kez 1785 yılında Samuel ve Jeremy Bentham tarafından tasarlanan
bir yapıdır. Tasarlanan bu yapı Panoptikon adıyla anılır. Panoptikon kelimesi `` pan`` ve ``opticon``
olarak bilinen iki farklı sözcükten türetilmiştir. Pan kelimesi bütün anlamına gelirken , opticon
kelimesi ise gözlemlemek anlamına gelmektedir.Bentham`ın tasarımında temel alınan düşünce ,
dönemin geniş kitleleri kontrol altına alma felsefesidir. Kontrolü sağlayacak kişi adına iki önemli nokta
bulunmaktadır. Bu iki noktadan biri Bentham`a göre planın özüdür. Bentham planın özünde ,
gözetlemenin olduğundan sözederken bu gözetlemenin de en etkin iyi şekilde yapılması için ``
görünmeden gözetleme`` ilkesi ile oluşturulan , gözetleyicinin merkeziliğinde olması gerektiğini
söyler. ``Görünmeden gözetleme`` ilkesinin bu planda kullanılmasındaki temel sebep , gözetleyici
orada olmasa ve hatta orada olup gözetlemiyor olsa dahi , bireye gözetlendiği hissinin empoze
edilerek , kendini sürekli olarak var olan otoritenin istediği şekilde kontrol edilmesidir. Bu şekilde
iktidar istediği otoriteyi sürekli kılar . Böylece , gözetlendiğinin farkında olan , yanlış davranışların ceza
alacağını bilen fakat hangi zamanlar gözlendiğini bilmeyen kişi , sürekli izleniyor hissiyle davranışlarını
sürekli denetler ve dikte edilen disiplin ışığında dönüştürür. Bundan dolayı iktidarları anlamak için
ideolojik çözümlemeden ziyade , iktidar bilgilerin üretimini , yayılımını , dağıtımını ve onları dolaşıma
sokan aygıtlar üzerindeki hakimiyet kurma çabasını değerlendirmeye almak çok daha önemlidir.
Gelişme olarak gördüğümüz her şey aslında iktidarın kontrol altına girdiğimizin belirtisidir ve lider
toplumu kontrol altına aldıktan sonra verdiği mesaj bellidir `` nereye kaçarsan kaç devlet seni bulur.``
Lider , teşkilat ağını ve gözetim toplumunu oluştursa da iktidarını koruması adına yetersizdir. Lider ,
iktidarını koruması için halkı kendine bağlayıp ve sadakati satın almalıdır.
TARİHTEKİ ESKİ LİDERLERİN DİKTATÖRLÜĞE YOLCUKLUKLARI -2-
Ahmet BALİCA
Yorumlar