Mutlak güç , hangi insan bunu istemez ? Sıradan insanlar sadece isterler , karizmatik liderler ise zor
dönemlerde bir fırsatını bulup ortaya çıkarak `` ben bunu çözerim`` diyen insanlardır. Sıradan insanlar güce
taparak hükmedilmeyi , liderler ise gücü ele geçirerek hükmetmeyi isterler. Hükmetmek için önce hükmetmeye
inanmanız gerekir.Diktatörlerin , kendi yeteneklerine dair bir özgüvenleri vardır ve gücü ellerine geçirdiklerinde
Tanrı kompleksi içerisine girerek kendilerini yeryüzü tanrısı olarak ilan ederek, dünyayı kendilerinin
kurtarabileceğini ve iyileştireceğini düşünerek , kitlelerine `` Ben olmazsam…..`` şeklinde eskatologya cümleleri
kurarlar. Bu cümleleri kurabilmeleri için ise kitleleriyle ortak düşman belirlemeleri gerekir çünkü müşterek
sıkıntı insanları bir araya getirir. Liderler , kitlelerine hitap ederken konuşmalarında genellikle nefret ve intikam
alma tutkusu içerisinde olduklarının mesajlarını verirler ama mutlak güce ulaşmak için ikna edici bir mesajdan
daha fazlası gerekir.
Liderler , kitlelerine onlardan farksız olduklarını dile getirerek halk adamı olduğunu sembollerle ve sözleriyle dile
getirmekten çekinmezler.Liderler , kitleleriyle bağ kurarak ``Ben benim , sen de bensin `` mesajlarıyla kolektif
ruh oluştururlar. Liderler , kitleleriyle bağlarını güçlendirdikten sonra artık zihinlerini kontrol etmeye
başlarlar.Liderler ,bireylerin rasyonel tarafını es geçip, onun bilinçaltına ve daha derin duygularına , hatta
fizyolojisine hitap ederek köleliğini sever hale getireceklerdir. Kitlenin zihinlerini kontrol edebilmek için
kullandıkları yöntemler ise doğrulama , etki altına alma , tekrarlama ve itibardır. Gerçekliğin ve deneyimin
kitleler üzerinde hiçbir etkisi yoktur çünkü kitleler gerçeklerle değil hayallerle ilgilenilir. Bu yüzden liderler
abartılmış hayaller , şiddetli iddialar ve ateşli ifadeler kullanarak kitlenin duygularını kontrol altına
alırlar.Liderler , kitlenin duygularını ve zihinlerini kontrol altına aldıktan sonra bireyleri tek bir tip haline
getirerek onları bir arada toplamak isterler.Toplumları meydana getiren ve onları bir arada toplayan şey ise
dindir çünkü din olmazsa toplum kurulamaz , toplum din ve efsanelerle bir araya getirilir. Lider ise kitlelerini bir
araya getirmek için dini ortadan kaldırmak veya bastırmak yerine daha fazlasını yapmalı ve yerine bir şey
koymalılardır. Din yerine ideolojilerini insanlara empoze ederler. Dinin yerine devleti koyduklarında liderin
hakikati geçerli olur. Devletin baskı aygıtları ,açık güç kullanımın veya zorlamanın bulunduğu alanlarda işleyen
hukuk , mahkemeler ve polis gibi kurumlardır.Devletin ideolojik aygıtları ise aile , okul ve din gibi alanlarda
siyasal iktidarın onanmasını devam ettiren kurumlardır. Bu alanlar içerisinde bireyler adlandırılır , kimlik
kazandırılır ve egemenlik alanına hapsedilir.
Liderler istedikleri kadar kitleyi kontrol altına alsa da diktatörlüğe giden yolda tek başına yürünülmeyeceklerinin
farkındalardır.İktidara yükselip gücü elinde bulundurmak ve gücünü muhafaza etmek için mutlaka yanlarında
güvenebilecekleri ve arkalarını kollayacak isimler bulundurmuşlardır. Geçmişteki liderlerden örnek verirsek; ``
Hititlerin güvendiği isimlerden birisi Goebbels.`` Liderlerin İktidara ulaşma yolunda her alanda yetenekli isimleri
bulunuyordu ama ne kadar yetenekli isimler olsalar da liderlerin önem verdiği noktalardan birisi ise:``
Sadakat``tir. İktidara ulaşma yolunda işler kötüleştiği zamanlar da lidere olan desteklerinden
vazgeçmemeleriydi.
Liderler iktidara giden yolda ilahi misyonunu belirlemiş , insanların öfkesini kullanmış , halk adamı imajını
oluşturmuş , sadık ekibini kurmuş ve bireyleri kontrol altına alsa da kendilerini kahraman ilan edecek krizi
beklerler.Ülkede kriz doğup toplum umudunu kaybettiği anda bireyler tehdit altında hissettiklerinden dolayı
güçlü ve otoriter lider arayışına girerler.Liderler sadece bireysel yetenekleri sayesinde bir toplumu harekete
geçirememiştir, liderler kitlelerin acizliği sırasında sahneye çıkar ve bir hareket yaratıp gücün dizginlerini eline
alır.Lider gücü eline geçirip , iktidarını oluşturduktan sonra rakipleri tarafından hedef tahtası durumuna gelir. Bu
durumda iktidarda kalabilmek için ise rakiplerini bastırması gerekir. İktidara yükselişini yürek(samimiyet)
ile gerçekleştirdi , iktidarda kalışını akıl ( itidal) ile nasıl gerçekleştirecektir ?
TARİHTEKİ ESKİ LİDERLERİN DİKTATÖRLÜĞE YOLCUKLUKLARI -1-
Ahmet BALİCA
Yorumlar