Geçmişten günümüze kadar uzanan zaman diliminde kitle iletişim araçları, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte kendini sürekli geliştirerek ve yenileyerek büyük bir ivme kazanmıştır.
21. yüzyıl bilişim çağının en önemli iletişim araçları olarak kabul edilen sosyal medya, tüm bireylerin yaşantısında önemli bir yer edinmiştir. Özellikle engelli bireylerin toplumla bütünleşmesinde sosyal medya önemli bir araç olarak görülmektedir.
Sosyal medya araçları, engelli bireylerin iletişimini artırmada, sosyalleşmesinde, bilgiye ulaşmasında ve daha birçok konuda farklı imkânlar sunmaktadır
Bir görmeengelli kişi olarak, ilk ekran okuyuculu bilgisayarlarla tanışmamız, 2005 yıllarına rastlar. Ekran okuyucular 1990’ların sonlarında bizlerin hizmetine sunulsada, maddi imkânsızlıklar nedeniyle bilgisayara geç sahip olmuştum. Sosyal medyayla tanışmamızda 2008 yılı idi. Bilgisayar teknolojileri bizlere farklı bir dünyanın kapılarını aralamıştı. Önceleri görmeengelliler basılı materyalleri zor elde edebilirken, teknolojinin sunduğu imkânlarla, sosyal medya aracılığı ile tanıştığı arkadaşlarına kitapları sesli bir şekilde okutabilmişlerdir. Artık kasetlere okunan kitaplar yerini cd’lere bırakmıştı. Ve tarayıcılarda taranan kitaplar e-kitap şeklinde bizlerin işini kolaylaştırıyordu. Acaba sivil toplum örgütleri bu değişim ve dönüşümden nasıl etkilenecekti? Şubeleri olan dernekler, sosyal etkinlikler düzenliyor, engelliler birbirleriyle tanışıp kaynaşmak için, bu derneklere ihtiyaç duyuyordu. Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla büyük ölçüde sivil toplum örgütlerinin binaları engelli vatandaşlar tarafından terk edilmeye başlandı. Bilhassa görmeengelliler mail grupları sayesinde bilgi edinmeye başladılar. İlk tanıştığım mail grubu, Rahmetli Orhan Karakaş abimizin kurduğu teknokör grubu idi. Binlerce üyeye sahip grup, teknoloji ile ilgili görmeengellilere yardım sunuyor, kişilerin birbirleriyle fikir aktarımına zemin hazırlıyordu. Sonrası’nda görmeengelli öğrenciler mail grubu, binlerce görmeengelli öğrenciye yardım etmek için kurulmuş, daha sonra gerçekleştirdiği farkındalık faaliyetleriyle dernekleşmiş faydalı bir topluluk hâline gelmişti. Bu grup erişilebilirlik anlamında, engellilerin toplumda görünülebilirliğinin sağlanması noktasında büyük çabalar harcamıştır. Şuanda eğitimde görmeengelliler derneği mail grubu ve vizyon sahibi kadrosuyla yoluna devam etmektedir.
2005 yılında yerel bir televizyonda 10-16 Mayıs Engelliler gününde Muhsin Yazıcıoğlu konuşmasında şu cümleleri kullanmıştı. “Bilgisayar hızla yaygınlaşıyor, yeni yeni evlerinden çıkıp sosyalleşmeye başlayan engelliler, teknoloji ve sosyal medya sayesinde korkarım ki tekrar evlerine kapanacak, kendilerine yepyeni bir dünya oluşturacak ve içe kapanık bir hale gelecekler” demişti. Yıl 2022, görmeengelliler yeterli wep erişilebilirliği sağlandığı takdirde sosyal medyanın bütün imkânlarından faydalanıyor, işitme engelliler, işaret dili sistemlerini etkin kullanarak, hayatını kolaylaştırmaya gayret ediyorlar. Görmeengelliler sesli sohbet programlarıyla birliktelik içinde derslerine çalışıp sınavlarına hazırlanıyorlar. Engelliler evinden çıkmadan yepyeni dünyayı parmaklarının ucunda buluyorlar.
Peki toplu piknik organizasyonları, oruç mevsiminde düzenlenen toplu iftarlar, engelli derneklerinin düzenlediği hafta sonu sohbetleri. Yavaş yavaş tarihemi karışıyor?
Çok üzücü ama bu gözümüzün önünde gerçekleşiyor. Peki ne yapılması lazım, yerel yönetimlerin engellilerle olan münasebetleri artırıcı faaliyetlere imza atması lazım, belediyelerin engelli birimlerinin teknoloji bağımlılığı hakkında bilinçlendirici projeleri hayata geçirmesi lazım. İl sosyal hizmetler müdürlükleri, yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri el ele verip, engelli farkındalığına yönelik adımlar atması teşvik edilmelidir.
Sosyal medyanın sağlıklı bireyler için faydaları ve zararları ne ise engelli vatandaşlar içinde bu fayda ve zararları aynıdır. Fakat engelli bir birey dış dünyadan koparılırsa, daha kolay sosyal medyanın tehlikeli sularına kendini kaptırıp, obezite başta olmak üzere fiziksel ve ruhsal sorunlarla karşı karşıya gelebilir.
El birliği ile teknoloji bağımlılığını önleyebiliriz.
