Bugün “Türkiye’nin en büyük sorunu ne?” sorusu sorulsa öncelikle “pahalılık ve işsizlik” yanıtı veriliyor.
Kanayan bir yara haline dönüşen işsizlik giderek artıyor. Özellikle genç işsiz sayısında önemli artışların olduğu söyleniyor. Yaşanan pandemi döneminde işsizler ordusuna yenileri de eklendi.
Hep söylüyor ve yazıyoruz:
Turizm sektörü yılda neredeyse 1 milyona yakın istihdamla işsizliğin önlenmesinde önemli rol oynuyordu. Yaşanan pandemi nedeni ile turizm sektöründe istihdam bir yana çalışanlar bile işten çıkarılarak yeni işsizler ordusu oluşturuldu.
Turizmde yan sektör de çakıldı. Bu da yeni işsizlerin oluşmasına neden oldu. Çok işyeri kapandı, çok işyeri az kişi ile çalışmayı sürdürdü.
Bir başka konu da tarım sektörü:
Tarım alanlarının azalması, hayvancılığın can çekişmesi, bu sektörde de yeni işsizler ortaya çıkardı.
Hali ile yeni yatırımlar yok, istihdam alanları kısıtlı olunca özellikle üniversite mezunları da iş bulamaz hale düştü. Genç nüfus artıyor. İş arayanların sayısında da artışlar yaşanıyor.
Her zaman olduğu gibi konuyu resmi rakamlardan ele alacağız. TUİK’in verileri ile yola çıkıp, içinde bulunduğumuz işsizlik sorununu gözler önüne sereceğiz.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ağustos ayına ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Verilere göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı, Ağustos'ta geçen yılın aynı dönemine göre 456 bin kişi azalarak 4 milyon 194 bin kişi olarak kayıtlara geçti. Aynı dönemde işsizlik oranı 0.8 puanlık azalışla yüzde 13.2 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı ise 1 puanlık azalışla 15.7 olarak hesaplandı. İşsizlik oranı 15-64 yaş grubunda da 0.8 puan düşüşle yüzde 13.5 olarak belirlendi.
Ağustos ayında 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 1.3 puan azalarak yüzde 26.1 oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.3 puanlık azalışla yüzde 26.1, istihdam oranı ise 3.3 puan azalarak yüzde 31.1 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 5.4 puanlık azalışla yüzde 42.1 seviyesine geriledi. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0.3 puanlık artışla yüzde 30.4 seviyesinde gerçekleşti.
İstihdam edilenlerin sayısı Ağustos'ta geçen yılın aynı ayına göre 975 bin kişi azaldı ve 27 milyon 554 bin kişiye geriledi. İstihdam oranı da 2.4 puan azalarak yüzde 43.9 oldu. Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 314 bin, sanayide 91 bin, hizmette 717 bin kişi azalırken, inşaatta 147 bin artış gösterdi. İstihdam edilenlerin yüzde 19.2'si tarım, yüzde 19.8'i sanayi, yüzde 6.2'si inşaat, yüzde 54.7'si hizmet sektöründe yer aldı.
İş gücü ise Ağustos'ta geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 431 bin azalarak 31 milyon 749 bin kişi, iş gücüne katılma oranı da 3.3 puanlık azalışla yüzde 50.6 oldu.
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların, toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, Ağustos'ta geçen yılın aynı dönemine göre 3.2 puan azalışla yüzde 32.9 olarak kaydedildi. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bu dönemde 2.8 puan düşerek yüzde 20.6'ya geriledi.
TÜİK'e göre istihdam edilmeyen, iş aramak için son dört hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişiler işsiz olarak kabul ediliyor ve resmi işsizlik oranı buna göre hesaplanıyor. İşsiz olduğu halde TÜİK'in açıkladığı dar tanımlı iş gücü istatistiklerinde işsiz sayılmayan milyonlarca kişi bulunuyor.
İş gücü istatistiklerine dahil edilmeyenler arasında iş bulma ümidi olmadığı için iş aramayan ve mevsimlik çalışan insanlar da yer alıyor. Bu bağlamda dar tanımlı işsizlik verileri işgücü piyasalarındaki gerçek tabloyu yansıtmadığı için sık sık eleştirilerin hedefi oluyor.
TÜİK'in Ağustos ayına ilişkin açıkladığı 4 milyon 194 bin kişilik işsiz sayısına, iş bulma ümidi olmadığı için iş amayan ama çalışmaya hazır olan 1 milyon 331 bin işsiz ve Mevsimlik çalışma, ev kadını olma, öğrencilik, irad sahibi olma, emeklilik gibi nedenlerle iş aramayıp ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu beyan eden 2 milyon 829 bin işsiz eklendiğinde geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 277 bin kişiye ulaşıyor. Geniş tanımlı işsizlik oranı da yüzde 25'i aşıyor.
