Orta Asya ve Anadolu’da baharın geldiğini müjdeleyen halk bayramı olan Hıdırellez, günümüzde de çeşitli ritüellerle kutlanmaya devam ediyor.
Hızır ve İlyas isimlerinin halk ağzında aldığı şekilden ibaret olan Hıdrellez, kökü İslam öncesi eski Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu yaz bayramlarına dayanan, Hızır yahut Hızır ve İlyas kavramları etrafında dini bir içeriğe bürünmüş halk bayramının adıdır.
Hıdırellez mayıs ayının 5.ve 6. günlerinde kutlanılır.
Her yörenin, Hıdırellez’i kutlama tarzı farklıdır. Anadolu'da halk tercihen beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara gidilip eğlenilir. Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur. Biga'da Romanlar sağlık ve bereket için sabah namazından sonra Hıdırellez’i yerde yuvarlanarak kutlar. Bazı yerlerde hastalıklar, ağrılar için şifa olduğuna inanılan Hızır Sopası geleneği vardır. Bu sopa ağrı-sızı olan yerlere vurulursa ağrıların geçeceğine inanılır.
Hıdırellez'de baht açma törenleri oldukça yaygın olarak uygulanır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan yüzük, küpe gibi eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır.
Anadolu'da Hıdırellez akşamında evdeki her kişi için yedi fasulye ya da yedi nohut ekilir. Kişilerin başına gelebilecek kötülüklerin ekilen bu fasulye ya da nohutlara gelmesi dilenir. Gül ağaçlarına da dileklerin yazıldığı kağıtlar asılır, ağaç dibine sahip olmak istenilen eşyaların figürleri çizilir, notlar bırakılır. Hıdırellez sabahı da erkenden, yapılan bu ritüeller geri alınıp suya bırakılır.
Hıdırellez ateşi de vazgeçilme ritüellerden birisidir. Kutlama yapılan alanın ortasına ateş yakılır ve ateşin üzerinden atlanır. Yakılan Hıdırellez ateşinin üzerinden atlamanın hastalıklardan ve nazardan koruyacağına inanılır. / BEYZA ÖZDAL
