Sedef hastalığı (psoriasis), cildin hızlı hücre üretimi sonucu oluşan bir kronik cilt hastalığıdır. Bu durumda cilt hücreleri normalden daha hızlı bir şekilde olgunlaşır ve cilt yüzeyinde kalın, kırmızımsı plaklar veya lezyonlar oluşturur. Psoriasis, genellikle ciltte kızarıklık, pullanma, kalınlaşma ve kaşıntı ile karakterizedir.
Psoriasis, bağışıklık sistemi hücrelerinin normal cilt hücrelerine karşı saldırganlık göstermesi sonucu meydana gelir. Bu nedenle otoimmün bir hastalık olarak kabul edilir. Psoriasisin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlığın, çevresel faktörlerin ve bağışıklık sistemi reaksiyonlarının bir kombinasyonunun rol oynayabileceği düşünülmektedir.
Psoriasisin farklı türleri vardır, bunlar arasında:
Plak Psoriasis: En yaygın türdür. Kalın, gümüşi beyaz pul pul döküntülerle kaplı kırmızı lezyonlar oluşturur.
Gutat Psoriasis: Genellikle boğaz enfeksiyonları sonrasında görülür. Küçük noktalar halinde yayılan pullu döküntülerle kendini gösterir.
İnvers Psoriasis: Koltuk altı, kasık veya cinsel organ gibi bölgelerde kızarıklık ve tahrişe neden olan bir türdür.
Püstüler Psoriasis: Kabarcıklarla dolu iritasyonlu alanlar şeklinde görülür.
Eritrodermik Psoriasis: Vücudun büyük bir bölümünü kaplayan kızarıklık ve pullanma ile belirgin bir türdür. Acil tıbbi müdahale gerekebilir.
SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sedef hastalığının belirtileri, genellikle ciltteki değişikliklerle kendini gösterir. Bu belirtiler hastalığın türüne ve şiddetine göre farklılık gösterebilir. İşte sedef hastalığının yaygın belirtilerinden bazıları:
Kızarıklık: Sedef hastalığının en belirgin belirtilerinden biri cildin etkilenen bölgelerindeki kızarıklıktır. Bu kızarıklık genellikle parlak pembe veya kırmızı renktedir.
Pullanma: Kızarıklık olan bölgelerde cilt yüzeyinde beyaz veya gümüş renginde pullar veya kabuklar oluşabilir. Bu pullar genellikle kuruyup dökülebilir.
Plaklar: Plaklar, yüksekliği artmış, kalınlaşmış bölgelerdir. Plaklar genellikle çevresi kızarıklıkla çevrili ve üzeri pullarla kaplıdır.
Kaşıntı: Sedef hastalığı sıklıkla kaşıntıya neden olabilir. Kaşıntı, cildin tahriş olmuş veya iltihaplanmış bölgelerinde yaygındır.
Ağrı ve Rahatsızlık: Sedef plakları bazen ciltte çatlamalara veya yırtılmış alanlara yol açabilir, bu da ağrıya veya rahatsızlığa neden olabilir.
Tırnak Değişiklikleri: Sedef hastalığı tırnakları da etkileyebilir. Tırnaklarda kalınlaşma, çukurlar, renk değişiklikleri veya tırnakların dökülmesi gibi değişiklikler görülebilir.
Eklemlerde Ağrı (Psöriatik Artrit): Bazı sedef hastaları eklem ağrısı ve şişlik yaşayabilir. Bu duruma psöriatik artrit denir ve sedef hastalığı ile ilişkilidir.
Kaşıntılı Kabarcıklar (Püstüler Psoriasis): Bu tür sedef hastalığında, kabarcıkların içi cerahatle doludur ve etkilenen bölgelerde yoğun kaşıntıya neden olabilir.
Sedef hastalığı, her bireyde farklı şekillerde görülebilir ve belirtiler zaman içinde değişebilir. Eğer ciltte bu tür belirtiler fark ediliyorsa, bir dermatolog (cilt doktoru) tarafından teşhis ve uygun tedavi planının belirlenmesi önemlidir.
SEDEF HASTALIĞININ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Psoriasis tedavi edilemeyen bir hastalıktır, ancak semptomları kontrol altına alınabilir ve remisyon dönemleri sağlanabilir. Sedef hastalığının tedavisi, hastalığın şiddetine, türüne ve bireyin özelliklerine göre değişebilir. Tedavi yaklaşımı genellikle semptomları kontrol altına almak, alevlenmeleri azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak üzerine odaklanır. İşte sedef hastalığının tedavi yöntemlerinden bazıları:
Topikal Tedaviler: Cilt yüzeyine doğrudan uygulanan kremler, merhemler ve losyonlar ile tedavi edilirler. Bu tedaviler genellikle hafif veya hafif-orta şiddetteki sedef hastalığında etkilidir. Topikal kortikosteroidler, D vitamini analogları, katran içeren ürünler, kalsineürin inhibitörleri gibi ilaçlar kullanılabilir.
Fototerapi (Işık Tedavisi): Uygun dalga boyundaki ultraviyole (UV) ışığı, sedef hastalığının tedavisinde kullanılır. Dermatolog gözetiminde yapılan fototerapi, cildi etkili bir şekilde tedavi edebilir. UVB ışığı ve PUVA (Psoralen + UVA) ışığı gibi yöntemler kullanılır.
Sistemik Tedaviler: Şiddetli veya yaygın sedef hastalığında, vücut içi tedaviler kullanılabilir. Bu tedaviler genellikle cilt yüzeyine doğrudan uygulanmaz, ancak ağızdan alınan veya enjeksiyon yoluyla verilen ilaçları içerir. Bu ilaçlar bağışıklık sisteminin tepkilerini değiştirerek hastalığın şiddetini azaltmayı amaçlar. Methotrexate, siklosporin, acitretin ve biyolojik ilaçlar gibi sistemik ilaçlar bu kategoriye girer.
Biyolojik Tedaviler: Biyolojik ilaçlar, bağışıklık sisteminin belirli hücrelerine yönelik olarak tasarlanmıştır. Bu ilaçlar genellikle psöriatik artrit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. Biyolojik ilaçlar etanercept, adalimumab, infliximab gibi maddeleri içerebilir.
Psikolojik Destek: Sedef hastalığı, fiziksel rahatsızlık kadar psikolojik etkiler de yaratabilir. Uzmanlarla yapılan danışmanlık veya terapi, hastaların hastalığı yönetme ve yaşam kalitelerini artırma konusunda yardımcı olabilir.
Tedavi planı, hastanın bireysel ihtiyaçlarına, hastalığın yaygınlığına ve şiddetine göre belirlenmelidir. Bir dermatologun önerileri ve denetimi altında tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir. ADEM BURGAZ
