Gündemde yine ekonomi var...

İç ve dış sorunlarımızdaki yükseliş bir yana, Türkiye'de gündemden düşmeyen en önemli konu ekonomi olarak öne çıkıyor. Özellikle pahalılık hali ile enflasyon ve işsizlik ekonomide bizi dar boğaza sokan iki ana başlık konusu olmayı sürdürüyor.

Bizi yönetenlerin her ay söyledikleri şu:

"Bundan sonra ekonomide iyileşme olacak."

Ancak, bu iyileşme bir türlü gelmiyor. İşte bu da ekonomiye olan güveni sarsıyor. Daha açıkçası, ekonomide iyileşme olacağına inananların sayısı giderek azalıyor.

Her zaman olduğu gibi konuya devletin resmi kurumlarının verileri üzerinden girmek ve görüşlerimizi de bu doğrultuda yansıtmak istedik.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tüketici güven endeksi Eylülde Ağustos ayına göre yüzde 4.3 azalış gösterdi.

TÜİK ve Merkez Bankası iş birliğiyle yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Eylülde geçen aya göre yüzde 4.3 azalış gösterdi.

Ağustosta 58.3 olan endeks değeri Eylülde 55.8'e geriledi. Tüketici güven endeksine bağlı pek çok veride de şok düşüşler yaşandı. İşte o veriler:

• Hanenin maddi durum beklentisi endeksi, söz konusu dönemde yüzde 4.9 azalarak 74 oldu.

• Genel ekonomik durum beklentisi Eylülde yüzde 4.4 azalarak 74.3'ten 71'e geriledi.

• İşsiz sayısı beklentisi endeksi Ağustosa göre yüzde 5.1 azalarak Eylülde 55.3 olarak gerçekleşti.

• Mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğu endeksi bir ayda 60.8'den 55.9'a gerilerken, gelecek 12 aya yönelik tasarruf etme ihtimali endeksi 22.7'den 22.8'e yükseldi.

TÜİK'in açıklamasına göre, Aylık Tüketici Eğilim Anketi ile tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmelerinin yanı sıra gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçülmesi hedefleniyor.

Türkiye'nin farklı bölgelerinden 4 bin 884 haneyi kapsayan ankete katılan kişiler tesadüfi olarak seçiliyor.

TÜİK verilerine göre, bu yıl içinde tüketici endeksinin en düşük olduğu ay Mayıs oldu. Mayıs ayında tüketici endeksi 55.3 olarak kaydedilmişti. Tüketici güven endeksinin 2019 içinde en yüksek kaydedildiği ay ise 63.5 ile Nisan olmuştu.

2018 yılının başında 72 olan tüketici güven endeksi, geçen yıl Ağustos ayında ABD ile yaşanan papaz Brunson krizi sonrasında Türk Lirası'nın dolar karşısında hızla değer kaybetmesi ile önemli düşüş yaşamıştı. 2018 Temmuz ayında 72.7 olan endeks Ağustos ayında bir önceki aya göre 6.2'lik azalmayla 68.2'ye gerilemişti. Endeks o dönemden bu yana bir daha 70 seviyesine ulaşamadı.

Tüketici güven endeksi 100 olduğunda 'ekonomi rayında' yorumu yapılabiliyor.

Tüketici güven endeksi 0 ile 200 arasında değer alıyor. Tüketici güven endeksinde 100 birimin üzerindeki değerler tüketicinin ülke ekonomisindeki gidişatı olumlu yorumladığını ve ekonominin büyümesini beklediğini gösteriyor.

100 birimin altındaki değerler ise tüketicinin ekonomide beklentinin olumsuz olduğuna ve ekonomide küçülme veya kötüleşme beklediklerine işaret ediyor.

İç talep ve ekonomik büyümeye ilişkin önemli gösterge olan Tüketici güven endeksi değeri 100'ün altında kaldığı zaman ekonomide büyüme beklentisinin zayıfladığında tüketicilerin harcama eğiliminde yavaşlama olacağı beklentisine neden olmakta.

Dolayısıyla para politikaları tüketici harcamalarını artırmaya yönelik uygulamaya alınmakta. Eylül ayında saptanan 55.8'lik değer ise Türkiye ekonomisinin 'berbat durumda' olduğunu ortaya koyuyor.

Hedefimiz ve temennimiz ekonomide en kısa zamanda beklenen düzeye gelebilmemizdir. En önemli sorun olarak görünen işsizliğin de çözüme kavuşmasıdır.