2024 Nobel Ekonomi Ödülü, ulusların nasıl refah toplumlarına dönüşebildiği üzerine yaptıkları çığır açıcı çalışmalar nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verildi. İsveç Kraliyet Bilimleri Akademisi, bu ödülün, ekonomik gelişim ve sosyal kurumların ilişkisini anlamaya yönelik önemli bir katkı sağladığını belirtti.
Ekonomik Kurumların Önemi
Acemoğlu ve çalışma arkadaşları, ulusların zenginleşmesinde coğrafi ve ekonomik farklılıkları kıyaslayarak, kurumların yapısının belirleyici bir faktör olduğunu ortaya koydular. Akademinin ekonomi ödülü komitesinin başkanı Jakob Svensson, "Ülkeler arasındaki gelir uçurumunu kapatmak, günümüzün en büyük zorluklarından biri. Daron Acemoğlu ve ekibinin çalışmaları sayesinde, ülkelerin neden başarılı olup neden olamadıkları konusunda daha iyi bir anlayışa sahibiz" dedi.
Daron Acemoğlu’nun Hayatı ve Eğitimi
Daron Acemoğlu, 3 Eylül 1967'de İstanbul’un Kadıköy ilçesinde, Ermeni kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Galatasaray Lisesi'nden mezun olduktan sonra, yükseköğrenim için İngiltere’ye gitti. 1989’da York Üniversitesi’nde Ekonomi alanında lisans derecesi, ardından 1990’da London School of Economics’te matematiksel ekonomi ve ekonometri alanında yüksek lisans yaptı. 1992 yılında aynı üniversiteden ekonomi alanında doktorasını aldı.
Daron Acemoğlu Akademik Kariyeri
Acemoğlu, 1993 yılından itibaren Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) akademik kariyerine devam etti. Bugün MIT Enstitüsü Profesörü olarak görev yapmaktadır. Ekonomik kalkınma, büyüme, gelir eşitsizliği ve siyasal ekonomi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Acemoğlu, birçok ödül ve onur kazanmıştır. 2005 yılında Amerikan Ekonomi Derneği tarafından verilen prestijli John Bates Clark Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Daron Acemoğlu Öne Çıkan Eserleri
Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson ile birlikte yazdığı “Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri” (2006) ve “Ulusların Çöküşü” (2012) gibi eserleriyle geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır. Bu eserler, ekonomik kalkınma ve sosyal kurumların işleyişi üzerine derinlemesine analizler sunmaktadır.
Uluslararası Tanınırlık
Acemoğlu, 2011 yılında Amerikalı ekonomistler arasında yapılan bir ankette "60 Yaş Altı En Sevilen Yaşayan Ekonomistler" listesinde Paul Krugman ve Greg Mankiw'in ardından üçüncü sırada yer almıştır. 2015 yılında, Research Papers in Economics (RePEc) verilerine göre son 10 yılın en çok atıf alan ekonomisti olarak tanınmıştır.
Nobel Ödülü
14 Ekim 2024'te, Daron Acemoğlu ve ekip arkadaşları, Nobel Ekonomi Ödülü ile onurlandırıldı. Bu ödül, ekonomik kurumların ulusal refah üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olan önemli çalışmaları için verilmiştir. Nobel komitesinin açıklamalarında, "Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu toplumlar ve nüfusunu kötüye kullanan kurumlar, büyüme veya daha iyiye doğru değişim yaratmaz. Ödül sahiplerinin araştırması bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor" ifadelerine yer verildi.
