Ekonomide son durum…

Geçenlerde Amerika’nın Sesi VOA’da Türk ekonomisi konusunda Amerikalı ekonomi uzmanı Steve Hanke’nin açıklamaları vardı. Ekonomimizin içinde bulunduğu durumu ve bundan sonraki süreci anlatan ekonomi uzmanının bu açıklamaların sizlerle paylaşmak istedik.

Hanke’nin açıklamaları az-çok ekonomimiz konusunda bir fikir edinmemize yardımcı olacak. Ancak, açıklamaların karamsar bir hava yaratmakta olduğunu da açıkça görebilmekteyiz.

Türkiye Merkez Bankası politika faiz oranını yükseltme kararı aldı. Bu adım dolardaki yükselişin engellenmesi için yeterli mi? VOA Türkçe’ye konuşan ekonomi uzmanı Steve Hanke, Merkez Bankası’nın bu adımının Türk Lirası’nı ancak geçici olarak rahatlatabileceğini söyledi. Türkiye’nin dış borcuna dikkat çeken Hanke, “Elde bu borçları ödeyecek yeterli kaynak yok” dedi.

Türkiye Merkez Bankası, ABD Doları/TL kuru her hafta yeni bir rekor kırarken, 2018 yılından bu yana ilk kez politika faiz oranını yükseltti. Türk Lirası’nın Amerikan Doları karşısında 2020 yılı başından bu yana uğradığı değer kaybının yüzde 28’i geçmesinin ardından, Merkez Bankası, Para Politikası Kurulu toplantısında alınan kararla, “politika faizi” olarak bilinen repo ihale faizini 8, 25’ten 10, 25’e çıkardı.

Merkez Bankası’nın faiz kararını VOA Türkçe’ye değerlendiren Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Ekonomi Bölümü’nden Profesör Steve Hanke, bunun doğru bir adım olduğunu, Türk Lirası’nı geçici olarak rahatlatabileceğini; ancak enflasyonun düşürülmesi ve Türk Lirası’ndaki değer kaybının durdurulması için faiz oranlarının daha da yükseltilmesi gerekeceğini söyledi.

Merkez Bankası’nın kararına çoğu analistin aksine kendisinin şaşırmadığını belirten Steve Hanke, enflasyon-faiz oranı ilişkisine değinerek Türkiye’de enflasyonun açıklanan resmi rakamlardan çok daha yüksek olduğunu belirtti.

“Merkez Bankası’nın faiz kararına çoğu analistin aksine ben şaşırmadım. Bunun sebebi de enflasyon ve Türk Lirası’nın her geçen gün gittikçe değer kaybediyor olması. Türkiye’nin açıkladığı resmi Ağustos ayı enflasyon oranı yüzde 11, 7; ancak benim baz aldığım yüksek frekanslı verilere göre, asıl enflasyon oranı yüzde 36, 87. Resmi olarak açıklanan rakamın üç katı. Bu, bize Türkiye’nin para politikasının artık çok geride kaldığını gösteriyor” şeklinde konuştu.

Steve Hanke, “Merkez Bankası’nın aldığı karar Türk Lirası’nı geçici olarak dengede tutabilir. Ancak Türk Lirası’ndaki değer kaybı devam edecektir. Bunun önlenmesi için, Merkez Bankası’nın faiz oranını daha da yükseltmesi gerekir” ifadelerini kullandı.

“Eğer Merkez Bankası enflasyonun düşürülmesi ve Türk Lirası’nın dengede tutulması konusunda ciddiyse, faiz oranlarında daha fazla artış görülecektir” dedi.

Faiz kararının Merkez Bankası’nın bağımsızlığı konusunda bir şeylerin göstergesi olup-olmadığı konusundaki soruyu da cevaplayan Steve Hanke, “Ben Türkiye’de bir şeylerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan bağımsız olabileceğini düşünmüyorum. Merkez Bankası’nın Cumhurbaşkanı yeşil ışık yakmadan, tek taraflı ve bağımsız olarak böyle bir şey yapabileceğini sanmıyorum” ifadelerini kullanıyor.

Uluslararası yatırımcının aklındaki sorulardan biri de Türk Lirası’ndaki değer kaybının devam etmesi halinde, hükümetin sermaye kontroluna yönelik adım atıp-atmayacağı. Hükümetin ne yapacağını kestirmenin zor olduğunu belirten Steve Hanke, Türkiye’nin önümüzdeki birkaç ay içinde ödemesi gereken dış borcunun olduğuna da dikkat çekti.

“Türkiye’nin şu anda yabancı rezerv kasası neredeyse bomboş. Önümüzdeki birkaç aylık dönemde ödemesi gereken çok fazla borcu var. Cari açık da çok yüksek. Bunun sebeplerinden biri turizm gelirlerinin düşmüş olması. Cari açık Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın yüzde 4’ü. Bu çok yüksek bir oran” dedi.

Hanke, “Türkiye köşeye sıkışmış durumda. Borçları ödeyecek yeterli kaynağı yok. O nedenle tek yapılabilecek şey dış borcu daha yüksek faizle geri ödemek. Türk hükümeti de bunu yapmak ister mi emin değilim. Böyle bir şey yaparsa da, resesyon tehlikesi var. Türkiye tam bir ikilemle karşı karşıya” değerlendirmesinde bulundu.

Özetleyelim:

Temennimiz ekonomimizin bizi yönetenlerce açıklanan sonuçlarla düzlüğe çıkması ve Amerikalı ekonomi uzmanının söylediklerinin gerçeğe dönmemesidir.