Türkiye'de yükseköğretim gören gençlerin önemli bir kısmı, mezuniyet sonrası yurt dışında kariyer yapmayı tercih ediyor. Bu durum, ülkemiz için ciddi bir beyin göçü sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)'nun 2021-2023 yıllarını kapsayan son araştırması, bu konuda çarpıcı veriler ortaya koydu.
Araştırmaya göre, Türkiye'de yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı 2015 yılında %1,6 iken, 2023 yılında %2,0'ye yükseldi. Bu durum, her geçen yıl daha fazla sayıda genç yeteneğimizin ülkemizi terk ettiği anlamına geliyor. Özellikle erkeklerde bu oran %2,4, kadınlarda ise %1,6 olarak gerçekleşti.
En çok hangi alanlardan göç ediliyor?
En yüksek beyin göçü oranına sahip alanlar, bilişim ve iletişim teknolojileri, mühendislik, imalat ve inşaat ile doğa bilimleri, matematik ve istatistik olarak sıralandı. Bu alanlardaki mezunların, yurt dışında daha iyi çalışma koşulları ve daha yüksek maaşlar bulma olasılıkları daha yüksek olduğu düşünülüyor.
Hangi bölümlerden göç ediliyor?
Mezunların beyin göçü oranları incelendiğinde, en yüksek oranların moleküler biyoloji ve genetik, biyomühendislik, işletme mühendisliği, elektronik mühendisliği, matematik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği bölümlerinde olduğu görüldü. Bu bölümlerden mezun olan gençler, genellikle yurt dışındaki büyük şirketlerde veya araştırma merkezlerinde çalışmayı tercih ediyorlar.
Mezunlar hangi ülkelere gidiyor?
Bir lisans programını tamamlayanların göç etmek için tercih ettikleri ilk beş ülke sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Birleşik Krallık, Hollanda ve Kanada oldu. Özellikle ABD, beyin göçünde en popüler hedef ülke konumunda. İşletme mezunları genellikle ABD ve Kanada'yı, bilgisayar mühendisleri ise Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda'yı tercih ediyor.
Neden beyin göçü yaşanıyor?
Beyin göçünün temel nedenleri arasında daha iyi çalışma koşulları, yüksek maaşlar, kariyer fırsatları ve yaşam standardı gibi faktörler yer alıyor. Türkiye'deki gençler, yurt dışında daha iyi bir gelecek kurabileceklerine inanarak ülkeyi terk ediyorlar.
Beyin göçünün sonuçları neler?
Beyin göçü, ülke için nitelikli iş gücü kaybı, Ar-Ge çalışmalarında yavaşlama ve ekonomik büyümenin olumsuz etkilenmesi gibi sonuçlar doğuruyor. Özellikle yüksek teknoloji alanlarında yaşanan beyin göçü, ülkemizin rekabet gücünü zayıflatıyor.
Çözüm önerileri neler?
Beyin göçünü azaltmak için uzmanlar şu tavsiyeleri veriyorlar;
· Yükseköğretim sisteminin kalitesinin artırılması: Eğitim programlarının güncellenmesi, araştırma altyapısının güçlendirilmesi ve üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi gibi adımlar atılabilir.
· Çalışma koşullarının iyileştirilmesi: Yükseköğretim mezunlarına daha iyi iş imkanları ve rekabetçi ücretler sunulmalıdır.
· Ar-Ge çalışmalarına destek verilmesi: Ülkede yapılan bilimsel çalışmaların desteklenmesi ve yenilikçi projelerin teşvik edilmesi gerekmektedir.
· Yurtdışında eğitim gören öğrencilerin ülkeye dönüşünün sağlanması: Burs programları, staj imkanları ve kariyer danışmanlığı gibi destekler sunularak bu öğrencilerin ülkeye dönmeleri teşvik edilebilir.
