Murat Polat
Diyetisyen Vildan Sena Çamcı, sporcu beslenmesinin önemli olduğunu söyledi. Beslenmenin her yaşta önemli olduğunu vurgulayan Çamcı, “Sporcu beslenmesi bir sporcunun performansı için anahtar etmendir diyebiliriz. Performansı yüzdelik dilimlere ayırmamız gerekirse %60’lık kısım beslenme, %30’luk kısım antrenman, genetik yapı vb. faktörler, %10’luk kısım ise dinlenmedir.” dedi. Gazetemiz muhabirinin diyetisyen Vildan Sena Çamcı ile yaptığı röportajdan sizler için derlenenler şunlar;
SİZİ TANIYABİLİR MİYİZ?
07 Kasım 1997 yılında Edirne’de doğdum. Babamın mesleği nedeni ile sürekli şehir ve okul değişikliği yaptım. İlkokul eğitimim Kıbrıs, Konya ve İstanbul, lise eğitimim ise İstanbul ve Tunceli de oldu. Lisans eğitimimi İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünde aldım ve onur öğrencisi olarak 2019 senesinde mezun oldum. Şuan İstanbul Üniversitesi Egzersiz ve Spor Bilimleri bölümünde lisans eğitimi almaya devam ediyorum. Lisans eğitimim boyunca spor beslenmesi alanına her zaman ilgi duydum ve bu alanda eğitimler alıp kendimi geliştirmeye odaklandım. Lisans tezimi ‘’Amatör Sporcularda Beslenme Bozuklukları’’ üzerine yaptım. Mezun olduğum zaman sporcu beslenmesi alanında yetkinlik kazanabilmek adına Spor Endüstrisi tarafından verilen ve dünyaca ünlü pek çok diyetisyen ve spor hekimlerinden eğitim alarak Uluslararası Sporcu Beslenmesi Uzmanlığı ( Sports Nutrition Specialist) sertifikasını kazandım. Buna ek olarak dünyanın en köklü kulüplerinden olan Barcelona Kulübünün sağlık ekibi ve beraberinde spor branşında alanında uzman pek çok eğitmenin hazırladığı Barça Innovation Hub oluşumunda profesyonel sporcu beslenmesi diploma programı eğitimini alarak bu alanda yetkinlik kazanma yolunda ilerliyorum. Turkish Olympic Commitee Fair Play Grand Award Winner'19 sahibi Kızlar Sahada oluşumunda spor beslenmesi ekibinde gönüllü olarak kadın futbolculara beslenme eğitimi veriyorum. Bunun yanında Değişim Diyet Beslenme ve Danışmanlık Merkezinde yüzyüze ve online danışan kabul etmekteyim.
HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Beslenme uzmanı ve diyetisyen olarak toplum sağlığının optimal düzeyde olması en önemli hedefimiz ve görevimizdir. Fakat ülkemiz diyetisyenlerinde, belli alanlarda uzmanlaşma kavramı eksik, bende üzerine eğitimler alıp sevdiğim alan olan spor beslenmesinde uzmanlaşıp, gerek altyapı gerek A takımı her yaştan sporcuya faydalı bir diyetisyen olmak istiyorum.
SPORCU BESLENMESİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Sporcu beslenmesi bir sporcunun performansı için anahtar etmendir diyebiliriz. Performansı yüzdelik dilimlere ayırmamız gerekirse %60’lık kısım beslenme, %30’luk kısım antrenman, genetik yapı vb. faktörler, %10’luk kısım ise dinlenmedir. Yüzdelik dilim olarak bu kadar fazla alan kaplayan beslenmeye maalesef ülkemizde gereken önem verilmemektedir. Gerek sporcu gerekse takımın beslenme alanında bilgi yetersizlikleri sporcunun performansını ve sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu noktada her spor branşının hatta aynı sporu yapan bireylerin oynadığı mevki, hedefler, beklentilerine göre de beslenmenin değişip, kişiselleşeceğini belirtmek isterim. Her sporcunun beslenmesi kendine özeldir.
ANTRENÖRLERİN BESLENME BİLGİLERİ HAKKINDA NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ?
Maalesef yeterli düzeyde bilgili değiller ve maalesef ülkemizde çoğu antrenör, diyetisyenle iş birliğine kapalı durumda. Bilgilerinin yetersizliği ve beraberinde sporculara yanlış bilgi aktarımı nedeni ile sporcu performansında beklenen gelişme olmamaktadır. Dönem dönem federasyonlar, antrenörlere ve diğer ekip üyelerine eğitim veriyor fakat bunun sürekliliği ve sıcak bilgi akışı ancak takımların kendi iç eğitim sistemini geliştirmesi ile olur. Tabii şunu belirtmekte fayda var, tek başına ne diyetisyen ne doktor ne de antrenör sporcu performansı için yeterli olmaz. Bunun çok branşlı bir iş olduğu ve sağlık ekibi ile birlikte hareket edilmesi gerektiğini vurgulamakta yarar var.
SPORCULAR ARA ÖĞÜNLERDE NELERE DİKKAT ETMELİDİR?
Sporcular için ara öğünler hem eksilen depoların dolması hem mevcut kas hasarını azaltabilmek hem de bir sonraki antrenmana hazırlık için oldukça önemlidir. Bu ara öğünün içeriği yapılan antrenman tipi, kişinin ihtiyacına, bir sonraki antrenmanın tipine göre değişiklik göstermektedir.
ALTYAPI SPORCULARI İÇİN BESLENMENİN ÖNEMİ NEDİR?
Altyapı sporcuları ve geleceğin A takım sporcuları için hem spor performansı hem de büyüme ve gelişimleri açısından beslenmenin en değerli olduğu yaşlar diyebiliriz. Bir altyapı sporcusunu beslenme yönünden ne kadar geliştirirsek ileri de performansını en üst düzeyde gösteren sporcu haline getirmiş oluruz. Bu yüzden altyapı takımlarında mutlaka diyetisyen desteği olması gerekmektedir. Köklü takımlar olan FC Barcelona ve Porto hem altyapılarında hem de futbol akademilerinde 20 küsur kişilik beslenme ekibi ile çalışmaktadır. Bu veriden yola çıkarak beslenmenin ne kadar önemli olduğunu ve ülkemizdeki yetersizliği görebiliriz.
BİR FUTBOL OYUNCUSUNUN BESLENME PROGRAMINI HAZIRLARKEN NELERE DİKKAT EDİLİYOR?
Bunu anlatmaya en baştan başlayayım. İlk önce futbolcunun hangi dönem içinde olduğu bizim için önemli bir bilgidir. Hazırlık dönemi, sezon içi dönem, off dönem, geçiş dönemi, sakatlık dönemi hepsinin hedefleri ve beslenme programları farklılık gösteriyor. Daha sonra ayrıntılı sağlık geçmişi, beslenme durumu, spor geçmişi bilgilerini alıyoruz. Antropometrik ölçüm dediğimiz vücut ağırlığı, deri altı yağ oranı ve beden ölçüleri gibi pek çok parametreyi inceliyoruz. Bizim için önem arz eden nokta sporcunun yağ oranı ve kas oranı oluyor. Her mevkinin kendine özel yağ oranı aralıkları bulunmaktadır. Burada hem antrenörün hem de sporcunun hedefleri bizim için önem arz etmektedir. Yağ-kas oranı ve performans hedeflerini belirledikten sonra antrenör ile görüşüp sporcunun antrenman planını alıp ona göre birkaç farklı beslenme programı oluşturuyoruz. Her antrenman tipinin beslenme programı farklılık içermektedir. Genel olarak sporcunun içinde bulunduğu dönem, hedefleri, yaptığı antrenman tipi gibi pek çok faktöre bakarak ayrıntılı listeler oluşturuyoruz.
TAKIMLARDA DİYETİSYENİN ÖNEMİ NEDİR?
Takım diyetisyeni, sağlık ekibinin olmazsa olmaz parçalarından birisidir. Sezon içinde sağlık ekibi ile beraber gerek şehir içi gerekse deplasmandaki her maçta bulunup akut destekler sağlayabilir. Takım diyetisyeninin birkaç görevine örnek vermek gerekirse; takımda bulunan sporcuların vücut ağırlığı kontrollerinin yapılması ve değişimlerinin takibi, düzenli beslenme programlarının hazırlanması, tesis mutfağından çıkan yemeklerin sporcunun performansını olumlu yönde etkileyecek şekilde ayarlanması, maç öncesi-sırası-sonrasında sporcunun besin ve sıvı ihtiyacının karşılanması, deplasmana ya da hazırlık kampına gidildiği zaman kalınacak otel mutfağından çıkacak menülerin belirlenmesi ve sporcuya uygunluğunun kontrolü, sezon içi ve off dönemde sporculara ve takım üyelerine gerekli eğitimler vererek beslenmenin düzenli, sağlıklı ve yeterli olmasının sağlanması diyebiliriz.
SİVAS’TAN TEKLİF GELİRSE AMATÖR VEYA PROFESYONEL TAKIMINDA YER ALMAK İSTER MİSİN?
Neden olmasın tabii ki de.
