HANİFE KANAT
Türk Edebiyat tarihinin en önemli hiciv sanatçılarından Hüseyin Rahmi Gürpınar’ı vefatının 79’uncu yıldönümünde saygı, sevgi ve rahmetle anıyoruz.
Sadece Türk Edebiyatı’na değil Türk Sineması’na da bırakmış olduğu eserlerle günümüzde hala büyük bir üne sahip olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, 19 Ağustos 1864’te İstanbul’da doğdu. Eğitimine Yakubağa Mektebi, Mahmudiye Rüşdiyesi ve idadide devam eden Gürpınar, henüz ikinci sınıftayken geçirdiği bir hastalık sonucu okul hayatına devam edemedi. Daha sonra yazar, geçimini yazdığı eserlerle kazanmaya başladı.
Eserlerinde 19. ve 20. yüzyıl İstanbul’unun gerçek sorunlarını ele aldı. Müthiş bir hiciv zekasına sahip olan Gürpınar, 1887’de Ahmed Mithad Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat Gazetesi’nde yazmaya başladı. Gazetede yazmaya devam ederken dönemin en büyük sorunlarından olan batılılaşma sorunlarına değinerek, batılılaşırken komik duruma düşen insanları konu alan ‘Şık’ romanını yazdı. Roman yazarın ilk eseri olarak tarihe geçti. 1894 yılında İktidam Gazetesi’ne geçen Hüseyin Rahmi Gürpınar kendisine şöhret getiren ‘Mürebbiye’ ve ‘Metres’ isimli romanlarını aynı yıl yayınladı. Gürpınar, 1911 yılında ‘Şıpşevdi’ ismiyle tekrar yayınlanacak olan eseri ‘Alafranga’ sansürlenip yasaklanınca 1908 yılına kadar yazarlığı bıraktı.
Sabah ve Vakit Gazeteleri’nde çalışan Hüseyin Rahmi Gürpınar, İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde Ahmet Rasim ile birlikte 37 sayı süren ‘Boşboğaz ile Güllabi’ isimli mizah dergisini çıkardı.
Eserlerinde sade bir dil kullanarak geniş kitlelere ulaşmayı hedefleyen Gürpınar, batılı edebiyatın yanı sıra geleneksel Türk Edebiyatı’ndan da esintilere yer verdi. Edebiyatı toplumun aynası olarak gördüğü için yazdığı romanlarda gerçek sorunlara değindi.
Yeşilçam’ın en önemli eserlerinden biri olan ‘Süt Kardeşler’ filminin konusu Hüseyin Rahmi’nin ‘Gülyabani’ isimli romanından uyarlanmıştır. Eserlerinin en dikkat çeken özelliği ise yarattığı karakterlere coşkulu tiplemeleri uygun görmesidir.
Türk Edebiyatı’na sayısız eser bırakan Hüseyin Rahmi Gürpınar, hayatının son otuz bir yılını geçirdiği Heybeliada'daki köşkünde 8 Mart 1944 tarihinde vefat etti ve oradaki Abbas Paşa Mezarlığı'na defnedildi.
Memleket Sivas Gazetesi olarak ‘Sanat toplum içindir.’ düsturunu benimseyen ve eserleriyle yaşadığı döneme ışık tutan Hüseyin Rahmi Gürpınar’ı saygı, sevgi ve rahmetle anıyoruz.
