HANİFE KANAT
Geçmişten günümüze bir kültür olan tesbih; yapımı, kullanımı ve mahiyeti açısından bir çok dinde, kültürde önemli bir yere sahip. Tesbihin yapım aşaması ise tam bir sanat. Sivaslı tesbih ustası Tevfik Tur tesbih ile ilgili bilinmeyenleri anlattı.
Tesbihin Türk-İslam alemi için önemli bir yeri olduğunu vurgulayan Tur; “Tesbih, asırlar boyunca dilden dile gönülden gönüle aktarılan dualarda önemli bir kültür mirası öğesi olarak her zaman yer alır. İslâm-Türk medeniyetinde tesbih, kültür motifi ve dua aracı olarak önemli bir kilometre taşı olma hüviyetine sahiptir. Gönüllerinde her daim ukba iklimine yönelik açık kapılar bulunan mümin ve mütevekkil tesbih ustalarımız tesbih yapımını, eskimez medeniyetimizin bir sanat konusu hâline getirmeyi başarırken, hak erleri de ellerinden düşürmedikleri tesbihlerine sahip çıkmıştır. Hemen herkesin evinde birkaç tane 99’luk; yine birkaç tane 33’lük tesbih bulunur. Zikirle özel meşguliyeti olanların ise 500’lük, 1000’lik tesbihleri parmaklarının ucunda asılı durur.” yorumunu yaptı.
Tesbih yapımının bir sanat olduğunu ve bu sanatı ilerletmek, yaşatmak için çaba gösterdiğini belirten Tur; “Tesbih yapımında cam, metal, ağaç, boynuz, diş, kemik ve fosil türevi birbirinden değerli malzemeler kullanılır. Her bir tesbih, ustasından izler taşır. Ve her bir tesbihin imamesi, durağı, tepeliği, pulu, kamçısı birbirinden farklıdır. Bazı imamelerde kişinin mesleğinin ipuçları gizlidir. Tesbih taneleri arasında dizilen duraklar, nişaneler, pullar; tesbihin başlama ile bitiş noktası arasına konuşlandırılan imameler birer sanat eseri gibidir. Taşların arasından, ağaçların dallarından, meyvelerin çekirdeklerinden çıkıp gelen her bir tesbihin ayrı bir hikâyesi vardır. Ağaçtan imal edilmiş, kemane ismiyle müsemma mütevazı tornalar, sadece tesbihi değil; dertleri de delip geçer. Tesbih tanelerinin gövdesinde delikler açıldıkça ustasının yufka gibi incelmiş yüreğinden hakikate dair pencereler açılır. Tesbih sanatı günümüzde az sayıdaki ustaların ellerinde hayatiyetini sürdürme çabasında. Bende meslek olarak devam ettirdiğim tesbih sanatına, Sivas Merkez'de devam etmekteyim. Elimden geldiği kadar istidat sahiplerine bu konuda yardımcı olabilme gayreti ile bu sanatın gelişmesi adına mütevazı adımlarla yolumuza devam ediyoruz.” açıklamasını yaptı.
