TÜİK'in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre Türkiye'de gelir eşitsizliği artmaya devam ediyor. En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre artarak %48,7'ye ulaştı. Bu durum, gelir dağılımındaki uçurumun daha da derinleştiğini gösteriyor.
Gini Katsayısı Yükseldi
Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçen Gini katsayısı, 2023 yılında 0,420 olarak gerçekleşti. Bu değer, bir önceki yıla göre 0,005 puanlık bir artış anlamına geliyor. Gini katsayısının sıfıra yaklaşması gelir dağılımının eşit olduğunu, bire yaklaşması ise eşitsizliğin arttığını gösterir.
Sosyal Transferlerin Etkisi
Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,488'e yükselirken, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,431 olarak hesaplandı. Bu durum, sosyal transferlerin gelir dağılımındaki eşitsizliği azaltıcı etkisi olduğunu gösteriyor.
En Yüksek Gelir Tek Kişilik Hanelerde
Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri en yüksek olanlar tek kişilik haneler oldu. Bu hanelerde ortalama gelir 111 bin 969 TL olarak gerçekleşti. En düşük gelir ise en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında görüldü.
Gelir Kaynakları
Toplam gelir içinde en büyük payı maaş ve ücret geliri alırken, bunu müteşebbis geliri ve sosyal transfer geliri izledi. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı %20,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise %88,4 olarak gerçekleşti.
Eğitim Seviyesi ve Gelir
Yıllık ortalama esas iş geliri, eğitim seviyesi arttıkça yükseldi. Yükseköğretim mezunları en yüksek, okur yazar olmayanlar ise en düşük gelire sahip oldu. Sektörel olarak bakıldığında ise hizmet sektöründe çalışanların geliri en yüksek, tarım sektöründe çalışanların geliri ise en düşük oldu.
Bölgesel Farklılıklar
İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri İstanbul'da, en düşük gelir ise Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti. Gelir eşitsizliğinin en az olduğu bölge ise Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova oldu.
