Türkiye’de stajyer ve çırak olarak çalışan milyonlarca genç, sigorta ve sosyal haklar konusunda büyük mağduriyetler yaşıyor. Çalışma hayatına erken atılan bu gençler, işçi statüsünde sayılmadıkları için emeklilik primleri ödenmiyor ve bu durum uzun vadede ciddi hak kayıplarına yol açıyor. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in gündeme getirdiği bu konu, sosyal güvenlik sistemindeki eksiklikleri bir kez daha ortaya koydu.
Peki, stajyer ve çırakların yaşadığı mağduriyet nasıl giderilebilir? Sigorta başlangıçları geriye dönük sayılırsa erken emeklilik mümkün mü? İşte detaylar…
TÜİK Neden Stajyerleri İşçi Olarak Kaydediyor?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), işsizlik oranlarını düşük göstermek için stajyerleri ve çırakları genç işçi olarak kabul ederken, sigorta işlemlerini yapılmayan bu gençler sosyal güvenceden mahrum bırakılıyor.
Ömer Fethi Gürer’in açıklamalarına göre:
Stajyerler ve çıraklar, iş gücü piyasasında çalışan olarak gösteriliyor ancak sigortalı sayılmıyor.
2025 yılı itibarıyla stajyer maaşları asgari ücretin yalnızca %30’u olacak.
İşverenler için avantajlı olan bu sistem, gençlerin sigorta hakkını ve emeklilik sürecini olumsuz etkiliyor.
Stajyer ve Çırakların Sigorta Hakları Geriye Dönük Sayılmalı mı?
Ömer Fethi Gürer’e göre, bu mağduriyetin giderilmesi için stajyerlerin ve çırakların işe başladıkları gün itibarıyla sigortalı sayılması gerekiyor.
Önerilen çözüm yolları:
Stajyerlerin ve çırakların sigorta başlangıç tarihi işe başladıkları güne çekilmeli.
Geriye dönük sigorta prim ödemesi yapılmalı.
Bu sistem, gençlerin emeklilik sürecinde avantaj sağlamasını mümkün kılabilir.
Eğer bu değişiklik gerçekleşirse, çıraklık ve stajyerlik dönemleri emeklilik hesabına dahil edilecek ve milyonlarca genç, erken emeklilik hakkına sahip olabilecek.
Meslek Liseleri ve Döner Sermaye Gelirleri
Gürer, ayrıca meslek liselerinde çalışan stajyerlerin ve öğretmenlerin gelirlerinin yetersiz olduğunu vurguladı.
Öne çıkan sorunlar:
2022’de meslek liselerinin döner sermaye gelirlerinden 2 milyar 357 milyon TL elde edildi, ancak bunun sadece %4’ü öğrencilere ödendi.
Stajyer öğrencilerin çalıştıkları süre boyunca hak ettikleri ücretleri alamadıkları belirtildi.
Meslek lisesi öğrencilerine yönelik daha adil bir gelir dağılımı yapılmalı.
Çıraklık ve Stajyerlik: Geleceğe Yatırım mı, Hak Kaybı mı?
Stajyerlik ve çıraklık, gençler için önemli bir mesleki deneyim süreci olsa da, güvence altına alınmadığında büyük bir hak kaybına dönüşüyor.
Önerilen düzenlemeler:
Çırak ve stajyerlerin iş güvencesi artırılmalı.
Sigorta primleri devlet veya işveren tarafından karşılanmalı.
Ara eleman ihtiyacını karşılamak için mesleki eğitim güçlendirilmeli.
Stajyerler ve çıraklar, sadece ekonomik olarak değil, sosyal güvence açısından da desteklenmelidir. Eğer gerekli düzenlemeler yapılırsa, hem gençlerin geleceği güvence altına alınır hem de iş gücü piyasasında ara eleman açığı kapatılabilir.
Stajyer ve Çıraklar İçin Yeni Düzenleme Gerekli!
Türkiye’de milyonlarca çırak ve stajyer, sigortasız çalıştırıldığı için emeklilik sürecinde büyük kayıplar yaşıyor. Eğer stajyerlik ve çıraklık dönemleri sigortalı sayılırsa, milyonlarca kişi için erken emeklilik kapıları açılabilir.
